Ukrayna Hakkında

  UKRAYNA

SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER

•  Başkenti  : Kiev
•  Yönetim Biçimi: Parlamenter Cumhuriyet (Fiilen Başkanlık Sistemi)
•  Resmi Dili : Resmi dil Ukraynaca’dır. Doğu Slav dillerindendir. Rusça, doğu ve merkezi Ukrayna’da çok yaygın olarak konuşulmaktadır. Ayrıca, Kırım’da Tatarca konuşulmaktadır.
•  Dini : Nüfusun %85’i Ortodoks Hıristiyan, %10’u Grek-Katolik, %3’ü Protestan (Baptist), %1,3’ü Yahudi ve %0,7’si Müslüman’dır. Katolik mezhebi ülkenin batısında hakimdir. Tatarlar ise Müslüman nüfusu oluşturmaktadır.
• Para Birimi: Bağımsızlıktan sonra ‘karbovenat’ olan para birimi, 2 Eylül 1996 tarihinde 1 Grivna=100,000 karbovenat üzerinden ‘Grivna’ (UAH) olarak değiştirilmiştir.
• Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar                   : WTO (Dünya Ticaret Örgütü), BSEC (Karadeniz Ekonomik İşbirliği), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), IFC (Uluslararası Finans Kuruluşu), IMF (Uluslararası Para Fonu), CCC (Gümrükler İşbirliği Konseyi), ECE (Avrupa Ekonomik Komisyonu), ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü), ISO ( Uluslararası Standardizasyon Örgütü), Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi ve UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konseyi) üyesidir. 2003 yılı Eylül ayında Ukrayna, Rusya Federasyonu, Kazakistan ve Beyaz Rusya ‘Tek Ekonomik Alan Anlaşmasını’ (TEA) imzalamışlardır. Anlaşma, imza koyan ülkelerin parlamentolarında onaylanmış ve 2004 yılı içinde yürürlüğe girmiştir.
• Yıllık Ortalama Döviz Kuru: 1 ABD Doları = ,27 Grivna (2008 Resmi Kur)                                                             1 ABD Doları = 7,80 Grivna (2009 Resmi Kur) 1 ABD Doları = 7,96 Grivna (08.04.2011 Resmi Kur)
• Yüzölçümü : 603.700 km²
• Nüfus  : 45,8 milyon (21.2 erkek, 24.6 kadın)
• Yıllık Nüfus Artışı (Azalışı)             : – 200.546 kişi
• Nüfus Yoğunluğu (km²/kişi)            : 76
• Mesai Saatleri ve Günleri                 : Pazartesi-Cuma
• Büyük Kentler ve Limanlar            : Kiev (4.5 milyon), Harkov (2.8 milyon), Dnipropetrovsk (3.4 milyon), Donetsk (4.5 milyon), Odesa 2.4 milyon), Zaporojje (1.8 milyon) ve Lviv (2.5 milyon)
• Türkiye ile Saat Farkı                       : Türkiye ile Ukrayna arasında saat farkı yoktur.
• Haftalık Çalışma Saati (Ortalama)  : Haftalık çalışma süresi 40 saattir. Bunun üzerindeki çalışma fazla mesai olarak kabul edilmektedir. Yıllık fazla çalışma süresi 120 saati aşamaz ve bir çalışan üstüste iki gün 4 saatten fazla fazla mesaiye kalamaz. Fazla mesai ücreti normal saat ücretinin %200’üdür.
• Resmi Tatil Günleri                          :1 Ocak yeni yıl  / 7 Ocak ortodoks Christmas / 8 mart Uluslararası kadın günü /04 Nisan 2010  Paskalya (Tarih her yıl değişir.) /1-2 mayıs Uluslararası işçi dayanışma günü /9 Mayıs Zafer bayramı / 23 Mayıs St. Trinity Günü /28 Haziran Anayasa günü / 24 Ağustos Bağımsızlık günü / 1 ve 7 Ocak dışındaki tatillerin Cumartesi ya da Pazar gününe rastlaması halinde izleyen Pazartesi günü de resmi tatil kabul edilmektedir.
• Uluslararası Telefon Kodu : 38
•  SOSYAL GÖSTERGELER
• Ortalama Ömür : 69
• Kadın  : 74
• Erkek  : 63
• Doğan Kişi Sayısı : 497.689
• Ölen Kişi Sayısı: 698.235
• Okuma Yazma Oranı : %99,7
• Yüksek Öğretim Okul Sayısı  : 854
• Yüksek Öğretimdeki Öğrenci Sayısı : 2.491.300
• Hastane Sayısı (resmi) : 2.537
• Gelen Turist Sayısı                           : 21.122,157 (2010)
• Giden Turist Sayısı                          : 17.180,034 (2010)
• Karayolu Uzunluğu                         : 169.495 km
• Demiryolu Uzunluğu                       : 22.773 km
• Kişi Başına Yıllık Elektrik Tüketimi : 3.925 Kwh
• Asgari Ücret                                     :  01.01.2010 tarihi itibariyle – 869 Grivnya                                                              01.04.2010 tarihi itibariyle – 884 Grivnya   01.07.2010 tarihi itibariyle – 888 Grivnya   01.10.2010 tarihi itibariyle – 907 Grivnya   01.12.2010 tarihi itibariyle – 922 Grivnya
• Ortalama Ücret                                : 2.246 Grivnya (yaklaşık 283 ABD Doları)

  ÜLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER

   Ülkenin Kısa Tarihçesi

 Ukrayna’nın tarihi, Kiev Ruslarının 9. yüzyılda kurdukları kent devletine kadar uzanmaktadır. Bu devlet, 13. yüzyılda Tatarlar, daha sonra da, Polonya ve Litvanya tarafından işgal edilmiş, 1654 yılında Polonya’dan kaynaklanan tehdit yüzünden Ruslarla bir Anlaşma yapılmış, ancak bu Anlaşma, ülkenin tamamen Rus İmparatorluğunun kontroluna geçmesine neden olmuştur. Modern Ukrayna’daki ilk bağımsızlık hareketleri, 1917-1921 yıllarında Rus İmparatorluğu’nun çökmesi ile ortaya çıkmış, çok kısa bir süre bağımsız kalan ülke, Bolşevik İhtilali’ne karşı koyamamış ve 1922 yılında SSCB’ne dahil olmuştur. Ancak, ülkenin batısı 1939 yılına kadar Polonya’nın idaresinde kalmıştır. Stalin’in devlet başkanlığı döneminde hızla sanayileşen ülke, büyük kömür ve demir rezervleri sayesinde 1930’lu yıllarda Sovyet sanayileşmesinde merkezi bir duruma gelmiştir. Büyük oranda köylü nüfusa sahip Ukrayna’da, Stalin’in 1932-1933 yıllarındaki uygulamaları sonucunda ortaya çıkan açlık felaketi nedeniyle milyonlarca kişi ölmüştür. II. Dünya Savaşı sırasında, milliyetçi akımlar önem kazanmıştır. Sovyet döneminde milliyetçilik akımının güçlü olduğu Ukrayna, 1980’li yılların sonuna kadar Komünist Parti tarafından sıkı bir kontrol altında tutulmuştur. Ukrayna, 24 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını kazanmıştır ve 24 bölge, bir otonom bölge (Kırım) ve bölge statüsündeki iki kentten (Kiev ve Sivastopol) oluşmaktadır. Başkenti Kiev’dir.

Siyasi ve İdari Durum 

Devlet Başkanlığı, Bakanlar Kurulu ve Parlamento, ülke yönetiminde söz sahibi olan üç temel organdır. Ancak, halihazırda devletin yetkilerinin bu organlar arasında paylaşımı kesinlik kazanmamıştır. Buna karşın, enson seçimler sonrasında Anayasa Mahkemesi tarafından verilen karar ile yönetim şekli Turuncu Devrim ile oluşturulmaya çalışılan üçlü güç dağılımı şeklinde yönetimden, devlet başkanlığı şeklinde yönetim haline gelmiştir. Ukrayna, bağımsızlığını 1991 yılında ilan etmesine rağmen, yeni Anayasa 28 Haziran 1996 tarihinde kabul edilmiştir. Yeni Anayasa, Kırım’ı, Kırım Parlamentosu tarafından da onaylanmış kendi Anayasasına sahip özerk bir Cumhuriyet olarak ilan etmektedir.  31 Ekim 2004 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde; en önemli iki adaydan Viktor Yanukoviç ile Viktor Yuşçenko seçilmek için yeterli oyu alamamışlardır. Seçimlerin 2. turunun ardından seçim sonuçlarının gerçeği yansıtmadığı savıyla Yuşçenko önderliğinde sivil direniş başlamış, ayrıca sonuçlara yasal yollardan itiraz edilmiştir. Bunların sonucunda seçimin 2. turu yenilenmiş ve Viktor Yuşçenko geçerli oyların %52’sini almıştır. Seçimi kazanan Viktor Yuşçenko, 23 Ocak 2005’te yemin ederek yeni görevine başlamıştır. Yuşçenko tarafından Başbakan olarak atanan Yulia Timoşenko Eylül 2005 tarihine kadar görevde kalmış, 22 Eylül 2005 tarihinde Başbakanlığa Yuri Yekhanurov getirilmiştir. 26 Mart 2006 tarihinde yapılan parlamento seçimlerinin ardından kurulan Ağustos 2006’da kurulan koalisyon hükümetinde Viktor Yanukoviç başbakanlık görevini üstlenmiştir. Bununla birlikte derinleşen siyasi kriz sonucunda 2 Nisan 2007 tarihinde parlamento, Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko tarafından feshedilmiş ve 30 Eylül 2007 tarihinde genel seçimler gerçekleştirilmiştir. Seçimlerin ardından yeni hükümet %30 oranında oy alan Yuliya Timoşenko Bloğu lideri Yuliya Timoşenko tarafından 18 Aralık 2007 tarihinde, 450 üyeli parlamentoda 226 milletvekilinin oyu ile kurulmuştur. Sözkonusu hükümet ile Turuncu Devrim ortağı devlet başkanı arasında sürekli sürtüşmeler yaşanması ülkede istikrarsız bir ortam oluşturmuştur. 2008 yılı sonlarında ortaya çıkan küresel kriz ortamından en fazla etkilenen ülkelerin başında Ukrayna’nın gelmesinin ana nedenlerinden birini bu sürtüşme ortamı oluşturmuştur. 2010 yılı Şubat ayında yapılan seçimleri Bölgeler Partisi kazanarak Devlet Başkanlığına Viktor Yanukovich seçilmiştir. Aynı zamanda mevcut hükümet için yapılan güven oylamasında bu hükümet düşürülerek yine Bölgeler Partisinden Mikolo Azarov başkanlığında bir koalisyon hükümeti kurulmuştur. Anılan hükümet muhtelif konularda Turuncu Devrim ile getirilen konularda yeni düzenlemeler yapmakta ve Rusya ile yakın ilişkilere önem vermektedir. Hükümet aynı zaman da AB ile de ilişkilerini güçlü tutmaya gayret göstermektedir. Ukrayna’da 17 Ocak 2010 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda Yanukoviç yüzde 35, Timoşenko ise yüzde 25 oranında oy almıştır. 7 Şubat’ta gerçekleşen ikinci tur devlet başkanlığı seçimlerini Rusya yanlısı Bölgeler Partisi lideri Viktor Yanukoviç kazandı. Ukrayna Yüksek Seçim Kurulu’nun yaptığı açıklamada, Yanukoviç’in yüzde 48,95 oy aldığı ve rakibi Turuncu Devrim liderlerinden Başbakan Yuliya Timoşenko’nun da yüzde 45,47 oy aldığını belirtti. İki lidere de karşı yönde oy kullananların sayısı ise yüzde 4,36’yı buldu. Ukrayna’da 31 Ekim 2010 tarihinde yapılan yerel seçimler iktidardaki Bölgeler Partisi’nin üstünlüğü ile sonlandı. Bölgeler Partisi’nin oy oranı yüzde 36,3, Yulya Timoşenko’nun Anavatan (Batkivşçina) Partisi’nin oy oranı yüzde 13,1, Yatsenyuk’un Değişim Cephesi’nin oy oranı ise yüzde 6,8 civarındadır. Bundan sonra yapılacak seçim Parlamento Seçimleri olup gerçekleştirilmesi 2012 yılınının Ekim ayında planlanmaktadır.

 Coğrafi Bilgiler ve Nüfus

 Coğrafi Konum, İklim ve Yer Şekilleri

Ukrayna eski Sovyetler Birliği’ni oluşturan onbeş Cumhuriyet içinde Rusya Federasyonu ve Kazakistan’ın ardından yüzölçümü en büyük üçüncü ülkedir. Ukrayna’nın güneyi Karadeniz ve Azak Denizi ile çevrilmiştir. En önemli limanları Odesa, Herson, Mikolayev ve Sivastopol’dur. Ülkenin kuzeyden güneye en uzak mesafesi 893 km., batıdan doğuya en uzak mesafesi ise 1.316 km.’dir. Sınırlarının toplam uzunluğu 7.698 km’dir. Denize olan kıyılarının uzunluğu; 1.533 km’si Kara Deniz’e, 225 km’si Azak Denizi’ne olmak üzere toplam 1.758 km’dir. En yüksek yeri, Karpat Dağlarında 2.061 metre ile Hoverla tepesi, güneyde Kırım Dağlarında ise 1.545 metre ile Roman-Koş tepesidir. Ukrayna’nın %70’i alçak, %25’i yüksek ve %5’i dağlık arazidir. Ukrayna topraklarının %55’i ekilebilir arazidir. Ukrayna kuzeyde Beyaz Rusya, doğu ve kuzeydoğuda Rusya Federasyonu, kuzeybatıda Polonya, batıda Slovak Cumhuriyeti ve güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova ile sınır komşusudur.

Ukrayna’da Ocak ayındaki ortalama hava sıcaklığı; kuzey doğuda –8°C, güney batıda –2°C; Kırımın güney kıyılarında +4°C’dir. Temmuz ayındaki ortalama hava sıcaklığı ise; kuzey batıda +18°C, Kırımın güney kıyılarında +24°C’dir. Yıllar itibariyle en yüksek hava sıcaklığı 36°C ila 44°C arasında, en düşük hava sıcaklığı ise -30°C ila -40°C arasında değişmektedir. Don olmayan günlerin sayısı kuzeyde 160, güneyde ise 250 gün kadardır.

Başkent Kiev’in Ukrayna’nın Başlıca Diğer Şehirlerine Uzaklığı (km):

 Ülkede uzunluğu 100 km’den fazla olan 100’ün üzerinde akarsu vardır. Bunların en büyükleri, Dinyeper, Dinyester, Güney Bug, Siverski Donets ve Tisa’dır. Bu nehirlerin hemen hepsi Karadeniz ve Azak Denizi’ne dökülür. Dinyeper gibi gemilerin yüzebileceği büyük nehirler ulaşım açısından çok önemlidir. Dinyeper nehrinin uzunluğu 981 km’si Ukrayna içinde olmak üzere toplam 2.300 km’dir.  Ukrayna’da irili ufaklı 3.000 den fazla tabii göl mevcuttur. Bunlar genellikle Polissia, Kırım ve Karadeniz kıyılarına yakın bölgelerde bulunmaktadır. Ayrıca 22.000 civarında da suni gölet bulunmaktadır.

Demografik Yapı

Nüfusun %46,1’ini erkekler, %53,9’unu ise kadınlar teşkil etmektedir. Toplumun %68’i kentlerde yaşamaktadır. Nüfus yoğunluğu kilometre kare başına 76 kişidir. En büyük şehirleri başkent Kiev (2,7 milyon), Harkov (1,5 milyon), Dnipropetrovsk (1,1 milyon), Donetsk (1 milyon), Odesa (1 milyon), Zaporojje (795 bin) ve Lviv (735 bin) dir.

Toplam 6,8 milyon Ukraynalı, Rusya Federasyonu (4,4 milyon), Kazakistan (0,9 milyon), Özbekistan (0,6 milyon), Kırgızistan (0,1 milyon) ve diğer eski Sovyet ülkelerinde yaşamaktadır. Yaklaşık 5 milyon Ukraynalı da Kanada, ABD, Arjantin, Brezilya, Almanya, İngiltere ve Avusturya başta olmak üzere Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika ve Avustralya’da yaşamaktadır.

Nüfusun %73’ü Ukraynalı, %22’si Rus, %5’i ise Belarus, Yahudi, Kırım Tatarları (toplam nüfusun %0,5’i veya 250,000 kişi), Kazan Tatarı, Moldovalı, Polonyalı, Macar, Romen, Rum, Alman, Bulgar ve Ermeni’dir.

Ukrayna’nın altı bölgesinde nüfusun etnik dağılımı aşağıdaki gibidir: